Tocht fan 1954
Uitstekend weer en geheime controleposten op de route
De tiende Elfstedentocht leek op voorhand een zware tocht te worden door de slechte weersvoorspelling. Iedereen die niet in goede lichamelijke conditie was, werd afgeraden aan de tocht deel te nemen. Het aantal inschrijvers kwam mede daardoor laat op gang en haalde het maximum van 5.000 toerrijders lang niet. Het weer was op de dag van wedstrijd achteraf juist uitstekend. Na de vele fraude in 1947 werd er besloten om strenger te controleren en werden er 10 geheime controleposten ingevoerd.
De wedstrijd
Na een kolkende start met veel publiek aan de kant werd Sneek als eerste door Wierd Wijnia bereikt. Met hoog tempo bereikten de schaatsers IJlst, Sloten en Stavoren. Bij Stavoren zag men de kopgroep met onder andere Wijnia, Zwart, Verhoven en Schipper bij daglicht arriveren. Nieuw dit jaar was het aantal auto’s met daarin begeleiders en andere volgers die de voorhoede volgde.
De kopgroep was in Workum uitgegroeid tot 21 schaatsers. In Bolsward werd dit zelfs een groep van 26 rijders. Tussen Witmarsum en Kimswerd nam een groep van 6 rijders de voorsprong; Jan Charisius, Aad de Koning, Anton Verhoeven, Jeen van den Berg, Jeen Nauta en Klaas Leffertstra. De voorsprong van 2 minuten in Harlingen was in Vrouwenparochie al uitgegroeid tot een dikke 11 minuten. Jeen van den Berg deed bij Bartlehiem een poging om weg te komen van de anderen. Dat gat werd snel gedicht door de vijf anderen. In Dokkum was de voorsprong van de zes tot 20 minuten opgelopen. De groep stevende af op een nieuw record. Leffertstra deed een dappere poging in de buurt van Wijns met een tussensprint. Het duurde niet lang en hij werd alweer bijgehaald en zelfs voorbijgereden.
De vijf schaatsers kwamen voor een verrassing te staan bij de brug vlak voor Leeuwarden. Deze stond niet open en in verband met de dikte van het ijs moest er gekluund worden. De schaatsers waren even in verwarring. Jeen van den Berg overzag het als eerste en stond na het klunen weer als eerste op het ijs. Samen met Charisius en Verhoeven reed Van den Berg op een bord met finish af. Het bord had een onderschrift met 500 meter. Dit hadden de schaatsers niet gezien en zij remden af. Van den Berg herstelde zich als eerste, zette de eindsprint in en kwam als eerste over de finish met een recordtijd van 7 uur en 35 minuten. Aaltje van Dellen wist als eerste vrouw de finish te halen.
